Hoe we met elkaar samenleven in de stad, dorpen, wijken en buurten is constant in beweging. Vaak is de rol van de gemeente hierin beperkt. Het behalen van de doelstellingen in dit programma gaat dan ook meer over het opbouwen van sterke relaties en het komen tot goed samenspel met partners. We werken met buurthuizen, vrijwilligers, sportverenigingen, culturele organisaties, onderwijsinstellingen, initiatieven en inwoners aan gezamenlijke doelstellingen. Het is belangrijk dat we ons hierin kunnen aanpassen aan het tempo van de stad.
Afgelopen periode zijn mooie resultaten behaald met het vaststellen van het PACT Poelenburg-Peldersveld, de start van de Alliantie Eén tegen eenzaamheid, de Gezondheidsvisie, de komst van een grote subsidie voor Maatschappelijke DienstTijd en de start van de renovatie van de Fronik buurt- en zorgboerderij. Nieuwe uitdagingen worden gevormd door de vertragingen bij de bouw van maatschappelijke accommodaties door zorgen over stikstof (de PAS). En blijvende aandacht wordt gevraagd voor de vraag hoe verenigingen, vrijwilligersorganisaties en initiatieven hun maatschappelijke waarde en zelfstandigheid kunnen behouden en versterken.

Maatschappelijke accommodaties
In Zaanstad-Noord zijn we met alle stakeholders aan de slag met de motie om een impuls te geven aan een sociaal-culturele wijkvoorziening in Noord (begin 2020 gereed). Buurtcentrum de Palmboom in Krommenie sluit eind 2019 haar deuren, omdat het niet lukt om nieuwe bestuurders te vinden. Veel van de activiteiten van de Palmboom hebben gelukkig elders onderdak gevonden. Het nieuwe buurtcentrum de Zuidhoek in Zaandam Zuid ontwikkelt zich gestaag.
IKC Kreekrijk (OBS Delta en Interconfessionele basisschool Het Koraal) en Basisschool De Werf zijn na de zomervakantie in gebruik genomen. Met het oog op de komst van nieuwe woningen vanuit MAAK.Zaanstad, en vooral de toename van gezinnen, worden nu mogelijkheden onderzocht voor de vestiging van een extra basisschool in het centrum (Behouden Haven), waarbij de verkeersveiligheid een essentieel aandachtspunt is.
Ter voorbereiding op de Actualisatie IHP 20.1 brengen we in beeld wat nodig en wenselijk is om scholen “Van-gas-los” te krijgen en om Integrale KindCentra (IKC’s) in schoolgebouwen te huisvesten.
In overleg met de sportverenigingen is gekeken hoe via een modernisering van Sportpark Hoornseveld meer ruimte voor woningbouw op Oostzijderveld gecreëerd kan worden (zie MAAK.Zaanstad).

Gevolgen PAS bij maatschappelijke accommodaties
Het bestemmingsplan Sportpark Het Fortuin (hockey) is vernietigd door de Raad van State, omdat deze gebaseerd is op de PAS. Het bestemmingsplan is echter niet inhoudelijk behandeld. Ook de bouw van de scholen de Toermalijn en Dynamica XL hebben hierdoor vertraging opgelopen. De Toermalijn is inmiddels hervat, omdat de uitstoot van stikstof beperkt blijkt. Zodra er meer duidelijkheid is over het vervolg van de PAS, kunnen we in beeld brengen welke vertraging en stagnatiekosten we verwachten.

Pact Poelenburg-Peldersveld
Het Pact Poelenburg Peldersveld is vastgesteld (oktober 2019). Met dit pact wordt een langdurige samenwerking aangegaan met 17 landelijke organisaties voor gelijke kansen en een succesvolle toekomst. Het pact richt zich op drie ambities voor de komende 10 tot 20 jaar:  jeugd, participatie en wonen.
De afgelopen tijd zijn weer kleine stapjes gezet, zoals het hard optreden tegen hennepteelt, uitstroom van mensen met een bijstandsuitkering, het vergroten van het aanbod in taalles, het vaststellen van het uitvoeringsplan Taal, Opvoeden en Onderwijs (zie programma 1), een start van een jongerenwinkel (zij kunnen 6 dagen in de week terecht voor het ontwikkelen van hun talenten en oriëntatie op de toekomst), de instroom van 150 nieuwe bewoners met een hoger inkomen en opleidingsniveau en nieuwe bewonersinitiatieven om vuil op te ruimen.

Cultuur
Zaanstad Bruist! Cultuurvisie 2019-2030 en de eerste uitvoeringsagenda zijn vastgesteld.
Afgelopen periode is een voorstel gemaakt om in 2021 de Zomer van Monet (werktitel) te organiseren en is met stichting Sail Amsterdam een conceptprogramma voor Sail 2020 in Zaanstad opgesteld. Eind 2019 worden de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek voor een nieuw museum in het centrum van Zaandam verwacht.

Gezondheid en eenzaamheid
Zaankanters voelen zich in 2040 positief gezonder en kunnen gezonde keuzes maken, in een omgeving die de gezondheid beschermt en uitnodigt tot gezond gedrag. Dit is de gedeelde ambitie uit  de Visie op Gezondheid (september vastgesteld). Een resultaat van het bundelen van de kracht van organisaties en inwoners over gezondheid, in samenhang met sport, openbare ruimte, milieu en zorg.
Eén tegen Eenzaamheid is de lokale alliantie waarin partners in de stad eenzaamheid onder ouderen tegen willen gaan. (onderdeel van de Strategische agenda Ouder Worden, zie ook programma’s 1 en 4).

Voortzetten activiteiten wijkmanagement in de Zaanse wijken
Wijkmanagement faciliteert en ondersteunt initiatief in de stad en de wijken waar dat gewenst en nodig is. Recent is dit terug te zien bij o.a. Local Heroes (Maatschappelijke DienstTijd, zie programma 2), de officiële start van de renovatie van de Fronikboerderij en de Russische Buurtvisie.